Fluor ma udowodnione badaniami korzystne działanie na zęby. Polega ono na zapobieganiu próchnicy i zdolności do leczenia wczesnych zmian chorobowych. Jednym ze sposobów dostarczenia fluoru jest używanie past do zębów z jego zawartością.
Aktualne zalecenia odnośnie do stosowania past do zębów z fluorem zawarte są w dokumencie z dnia 4 kwietnia 2019. Stworzyli go eksperci w dziedzinie stomatologii dziecięcej i pediatrii. Jego aktualizację przewiduje się najpóźniej 5 lat od daty powstania.
Fluor a zapobieganie próchnicy zębów mlecznych i stałych
Profilaktykę fluorkową, obok właściwej diety i higieny jamy ustnej, uznaje się za podstawową metodę zapobiegania próchnicy zębów u dzieci. Znajduje to odzwierciedlenie w stanowisku Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) oraz Światowej Federacji Dentystycznej (FDI), które rekomendują profilaktyczne stosowanie fluorków, podkreślając ich skuteczność i bezpieczeństwo.
Ponadto FDI zaleca opracowanie w każdym kraju własnej polityki zdrowotnej, z uwzględnieniem podaży fluoru z różnych źródeł dostępnych w danym kraju, między innymi z wody i żywności.
Badania pokazują, że poziom próchnicy jest powiązany z poziomem fluoru w wodzie pitnej. Najnowsze z nich podają, że fluorkowanie wody powoduje redukcję próchnicy w granicach 30-60%.
Z punktu widzenia zdrowia zębów, optymalny poziom fluoru wodzie pitnej mieści się w zakresie 0,5-1 mg F/l i nie powinien on być wyższy niż 1,5 mg F/l.
W wielu krajach na świecie, gdzie jest on niższy, woda jest sztucznie fluorkowana. Z takiej wody korzysta 75% mieszkańców USA, 50% Nowej Zelandii, 38% Kanady, 71% Irlandii oraz 10% Wielkiej Brytanii i Hiszpanii.
Jak zatem wygląda sytuacja w Polsce? Na podstawie aktualnego piśmiennictwa, przeważająca część Polaków korzysta z wody pitnej o zawartości fluoru niższej od poziomu optymalnego.
Zalecenia Polskich Ekspertów
Poniższa tabela przedstawia zalecenia dotyczące stosowania past do zębów z fluorem u dzieci i młodzieży na terenach z optymalną lub niższą zawartością fluorków w wodzie pitnej
| Wiek | Stężenie F w paście | Ilość pasty | Częstość szczotkowania |
| 6 – 36 miesięcy * (wysoki poziom świadomości prozdrowotnej rodziców/opiekunów, przestrzeganie zalecanej ilości pasty) | 1000 ppm | Śladowa ilość, np ziarno ryżu | 2 razy dziennie |
| Od 3 do < 6 lat | 1000 ppm | Ziarno groszku | 2 razy dziennie |
| Od 6 lat | 1450 ppm | 1 – 2 cm | 2 razy dziennie |
*W przypadku niepokoju rodziców, nieprzestrzegania zaleceń oraz zawartości fluoru w wodzie pitnej > 1 mg /l, zaleca się pastę do zębów z zawartością fluoru niższą niż 1000 ppm
Fluor w pastach – bezpieczeństwo
Warunkiem bezpieczeństwa past do zębów z fluorem jest przestrzeganie zalecanych ilości pasty i nieprzekraczanie zalecanego stężenia fluoru w paście. Nie przestrzegając tych zasad, narażamy dziecko na przedawkowanie fluoru, które może manifestować się jako fluoroza (nieprawidłowość rozwojowa szkliwa) oraz zatrucia ostre i przewlekłe.
Z tego względu nie należy pozostawiać dzieci samych podczas mycia zębów. To rodzice odmierzają pastę i aż do 8-10 roku życia doczyszczają zęby po dziecku. W kolejnych latach rodzice nadzorują mycie. Pozostawienie dzieci samych może prowadzić do nakładania zbyt dużych ilości pasty i jej połykania. Dzieci należy stopniowo uświadamiać, że pastę trzeba wypluwać i nie wolno jej połykać.
Niestety badania pokazują, że 80% rodziców dzieci do drugiego roku życia i 75% rodziców dzieci pomiędzy drugim a szóstym rokiem życia, nakłada zbyt dużą ilość pasty.
Podsumowanie
- Profilaktyka fluorkowa jest skuteczną metodą zapobiegania próchnicy zębów mlecznych i stałych.
- Stosowanie pasty do zębów z fluorem uważa się za jedno z największych osiągnięć zdrowia publicznego na świecie.
- Warunkiem bezpiecznego stosowania past jest przestrzeganie zalecanych ilości pasty i stężenia fluoru w paście.
