Próchnica wczesnego dzieciństwa jest chorobą wieloczynnikową. Rozpoczyna się na powierzchniach wargowych zębów przednich w okolicy dziąsła, a następnie rozprzestrzenia na inne powierzchnie i zęby.
Do głównych czynników ryzyka należy:
- wczesne kolonizowanie jamy ustnej bakteriami próchnicotwórczymi
- niewłaściwe nawyki żywieniowe
- niedostateczna higiena jamy ustnej
Badania wykazały zależność pomiędzy czasem rozpoczęcia zabiegów higienicznych (TU znajdziecie wytyczne) w jamie ustnej dziecka, a nasileniem próchnicy wczesnego dzieciństwa. Dlatego rekomenduje się wdrożenie ich jeszcze przed wyrznięciem pierwszych zębów mlecznych.
Badania pokazują, że w Polsce:
- 9,7 proc. mam rozpoczyna szczotkowanie wraz z pojawieniem się pierwszego zęba.
- 19,4 proc. około pierwszego roku życia dziecka
- 36,2 proc. u dzieci w wieku około 2 lat (jest to już stanowczo za późno, zazwyczaj toczy się już proces próchnicowy, który skłania mamy do podjęcia działań).
Doświadczenie pokazuje też, że dzieci które mają oczyszczane bezzębne dziąsła gazikiem, lepiej tolerują późniejsze zabiegi z użyciem szczoteczki, gdyż są już przyzwyczajone do manipulacji w jamie ustnej.
Moje dziecko nie chce myć zębów
Wiele mam, choćby okresowo, napotyka na opór ze strony dziecka w stosunku do mycia zębów. Jak sobie z tym radzić?
- Po pierwsze starać się oswajać temat.
- Po drugie-przekształcić mycie w rodzaj zabawy.
- Jeśli to nie działa, można spróbować odwracać uwagę dziecka.
- A jeśli i to nie jest skuteczne, czy można myć dziecku zęby na siłę? Odsyłam do artykułu psychologa i mamy – Aleksandry Iwacz, która podzieli się z Wami swoim postrzeganiem problemu.
Poniżej przedstawiam 25 sposobów na zachęcenie dziecka do mycia zębów. Wszystkie zostały sprawdzone i polecone przez inne mamy.
Mycie zębów-25 sposobów na zachęcenie dziecka.
- Mama, tata czy rodzeństwo myją zęby w towarzystwie dziecka i dobrze się przy tym bawią. Dzięki temu dziecko może zaobserwować, że inni też myją zęby. W dodatku są zadowoleni, więc nie ma się czego obawiać.
- Mycie zębów sobie nawzajem – dziecko mamie, a mama dziecku. Może odbywać się jednoczasowo (jest to wyzwanie techniczne dla mamy) albo najpierw dziecko mamie, potem mama dziecku (lub odwrotnie).
- Mycie zębów pluszakowi, np. misiowi, a potem miś (ręką mamy) trzyma szczoteczkę i myje dziecku.
- Zawody: jeden rodzic myje zęby dziecku, a drugi zabawce (lalce, misiowi) i rywalizują kto szerzej otworzy buzię, umyje szybciej lub dłużej (w zależności od potrzeb), jest grzeczniejszy….
- W łazience, przy akcesoriach do mycia zębów stoi jakaś zabawka, np ulubiony bohater dziecka i w porze mycia zębów “woła” (zmienionym głosem mamy) dziecko np. Kasiu, chodź umyć swoje ząbki!
- Ząbki same upominają się o umycie-mama zmienionym głosem mówi coś w rodzaju: Krzysiu, jesteśmy już brudne, prosimy umyj nas 🙂
- Dziecko ma możliwość samo wybrać w sklepie pastę i szczoteczkę, oczywiście spośród tych, które są przeznaczone dla jego wieku. Czasami mały znaczek, np Spiderman może się okazać doskonałą motywacją do mycia.
- Dziecko ma kilka past i szczoteczek do zębów (dostosowanych do wieku) i za każdym razem może wybrać, których chce użyć.
- Oglądanie bajek, filmików (ten zalinkowany filmik jest idealny pod względem przekazu), piosenek, na których inne dzieci myją zęby. Potem można z dzieckiem porozmawiać o tym i odwoływać się do nich w porze mycia zębów.
- Puszczanie, podczas gdy mama myje dziecku zęby, piosenek czy filmików, na których inne dzieci myją zęby. Będzie to działać motywująco.
- Puszczanie dziecku, podczas mycia zębów przez mamę, filmików nie związanych z myciem, a lubianych przez dziecko. Sprawdzi się to przy dzieciach, które trudno zmotywować i trzeba się uciec do zainteresowania czymś innym i odwrócenia uwagi od mycia.
- Czytanie z dzieckiem książeczek na temat zębów i edukowanie dziecka. Gdy okaże się, że ulubiony bohater myje zęby, dziecko będzie bardziej zmotywowane i łatwiejsze do współpracy.
- Zakup szczoteczki sonicznej lub elektrycznej (w zależności od wieku dziecka i preferencji), może okazać się strzalem w dziesiątke. Wiele dzieci uwielbia światełka, aplikacje, wibracje i chętnie myje zęby takimi szczoteczkami.
- Aplikacje na telefon. Są doskonałym motywatorem w przypadku wielu dzieci. Przekształcają obowiązek w super zabawę. Odmierzają czas mycia zębów, pokazują kiedy zmieniać strony, pozwalają zbierać nagrody za dobre szczotkowanie, a w trakcie mycia można słuchać ulubionej muzyki -to tylko niektóre z możliwości aplikacji.
- Zestaw edukacyjny dentysta (gabinet dentystyczny)-dziecko poprzez zabawę oswaja temat zębów. Można przy okazji tłumaczyć, że zęby lubią być codziennie myte szczoteczką i pastą, tak jak dziecko lubi codzienną kąpiel z pianą i zabawkami.
- Śpiewanie podczas mycia zębów piosenek tematycznych . Wcześniej warto posłuchać ich z dzieckiem i razem pośpiewać, a potem włączyć w to mycie zębów.
- Liczenie do 10 czy 20, w zależności od potrzeb. Umawiamy się z dzieckiem, że mycie będzie trwało tyle, ile mamie zajmie policzenie do …i nie wolno myć dłużej, żeby dziecko nie straciło zaufania.
- Używanie klepsydry odmierzającej czas. Dzieci lubią przyglądać się opadającym ziarenkom piasku, co odwraca ich uwagę oraz daje kontrolę (wiedzą ile mycie będzie trwało).
- Mycie przed lustrem i liczenie ząbków. Na przykład dziecko ma 10 zębów to liczymy do 10, przesuwając się kolejno po zębach, a dziecko obserwuje to w lustrze.
- Jeden rodzic trzyma dziecko na kolanach i coś mu pokazuje (filmik, książeczka, zabawka), a drugi myje zęby. Metoda sprawdzi się u dzieci, u których trzeba odwrócić uwagę.
- Bawimy się w wyganianie robaczków (bakterii) z buzi. Robaczki uciekają i się chowają, a mama je goni ze szczotką i skutecznie wyrzuca jeden po drugim.
- Bawimy się w wyliczanie, co dziecko dziś zjadło i wyrzucanie resztek z buzi. Np teraz mama oczyści ząbek z resztek marchewki…Angażujemy dziecko w przypominanie co jeszcze zjadło i co mama musi wyrzucić z ząbków.
- Podczas mycia omawiamy z dzieckiem dzień i przypominamy sobie co fajnego robiło. Np rano byłeś na placyku zbaw, spotkałeś tam Olę…..Dziecko zajmuje się myśleniem, co odwraca jego uwagę od mycia, a mama zyskuje czas. Tak samo można omawiać plany na kolejny dzień. Jutro zjesz śniadanko, pojedziesz do babci…Albo opowiadać bajki.
- Robienie z dzieckim codziennego planu dnia, np na tablicy w formie rysunków, z uwzględnieniem czasu na mycie zębów. Dziecko oswaja się z myślą, że jest to coś stałego i normalnego.
- Nagrody. Można zawiesić tablicę i na niej rysować czy naklejać, po wieczornym myciu, wycięty z papieru znaczek, np. ząb i gdy uzbiera się określona liczba (np. 10-15) dziecko otrzymuje nagrodę.
