Diastema to szpara między zębami górnymi siecznymi (jedynkami) większa niż 0.5 mm. Dla niektórych osób problem estetyczny, którego pragną się pozbyć. Dla innych atut, podkreślający niepowtarzalną osobowość. Czym jest spowodowana diastema i czy wymaga jakichkolwiek działań? Zapraszam do lektury.
Szpara między zębami w wieku 7-11 lat
U dzieci w wieku 7-11 lat pojawienie się szpary między górnymi jedynkami jest zjawiskiem całkowicie prawidłowym. Związane jest z wyrzynaniem się dwójek górnych. Zęby przebijając się przez kość, by ostatecznie zająć swoje miejsce tłuku zębowym, naciskają na korzenie jedynek. Te zbliżają się do siebie, powodując w konsekwencji wychylenie koron zębowych na boki i powstanie szpary. Po wyrznięciu kłów (9-13 rok życia) zęby w łuku ustawiają się prawidłowo, a szpara ulega zamknięciu. Potwierdzają to badania, wskazujące na występowanie diastemy u:
- prawie wszystkich 6-latków
- u połowy 11-latków
- tylko kilku procent dzieci w wieku starszym.
Przyczyny powstawania diastemy
Diastema może być spowodowana kilkoma przyczynami. Do najczęstszych należą:
1. Przerost lub niski przyczep wędzidełka wargi górnej.
W takim przypadku konieczna może być plastyka wędzidełka. Wykonuje się ją za pomocą skalpela lub lasera, jednak nie wcześniej niż po wyrznięciu kłów.
2. Występowanie zębów nadliczbowych.
Najczęściej występującym zębem nadliczbowym jest mezjodens (ząb środkowy). Znajduje się w linii środkowej szczęki, pomiędzy lub za jedynkami. Może generować wiele problemów, m.in. być przyczyną powstania diastemy. Zęby środkowe usuwa się. Kolejnym etapem jest leczenie ortodontyczne.
3. Brak zawiązków siekaczy bocznych (dwójek)
Brak zawiązków zębowych może wynikać z wielu przyczyn, m.in. genetycznych. Zmniejszanie się liczy zębów tłumaczy też teoria ewolucyjna, wg której w przyszłości człowiek będzie miał tylko 20 zębów. Najczęściej brakującą grupą zębów są siekacze boczne szczęki (dwójki). W przypadku braku dwójek, w łuku zębowym robi się za dużo miejsca, co powoduje rozsuwanie się jedynek i powstawanie szpary między nimi.
4. Nieprawidłowy kształt i zmniejszony wymiar zębów
Nieprawidłowy kształt koron zębów siecznych (brak wypukłości po bokach) może być przyczyną powstania diastemy. Również w sytuacji gdy zęby są za małe, ilość miejsca w łuku zębowym będzie zbyt duża w stosunku do wymiaru zębów, co doprowadzi do powstania szpar.
5. Wady zgryzu
Różne wady zgryzu, a nawet sam proces leczenia ortodontycznego mogą prowadzić do powstania diastemy. W przypadku leczenia ortodontycznego szpara powstaje przejściowo. Pacjenci o tym wiedzą od swojego lekarza i rozumieją, że to naturalny etap leczenia.
6. Torbiele
Przyczyną rozsunięcia się górnych jedynek mogą być również torbiele znajdujące się w przednim odcinku szczęki lub na podniebieniu.
W niektórych przypadkach nie udaje się znaleźć przyczyny powstania diastemy.
Czy diastema wymaga leczenia?
Pacjent z diastemą, poza okresem jej fizjologicznego występowania, powinien zgłosić się do lekarza dentysty. Zostanie zbadany i skierowany na niezbędną diagnostykę radiologiczną. Celem takiego postępowania jest wykluczenie przyczyn patologicznych takich jak krótki przyczep wędzidełka, zęby nadliczbowe czy torbiele.
Postępowanie lecznicze uzależnione jest więc od przyczyny pojawienia się diastemy. Czasami konieczne będzie leczenie wielospecjalistyczne z udziałem lekarza chirurga i ortodonty. Jeśli brakuje niektórych zębów, dobrym rozwiązaniem może okazać zabieg implantacji.
W sytuacji czy szpara między jedynkami jest tylko defektem estetycznym, można ją zamknąć przy pomocy odbudowy kompozytowej, licówek czy koron.
Będzie też grupa osób, dla których diastema okaże się atutem, znakiem rozpoznawczym.
